Quan niệm "vô vi", thường được hiểu là... không làm gì cả. Tuy nhiên, đây là một cách diễn giải chưa chính xác về triết lý của Lão Tử.
"Vô vi", không phải là không làm gì. Đối với Lão Tử: “vi vô nhi vô bất vi”, nghĩa là không làm, mà không có gì là không làm. Theo một cách hiểu khác, đó là "làm mà ngỡ như không làm."
Thế nào là "làm mà ngỡ như không làm"?
Nghĩa là khi thực hiện bất kì công việc gì, ta không cần phải cố gắng một cách gượng ép, cũng không cần phải nóng vội thái quá, mà đâm ra lại tạo ra những hệ quả tiêu cực. Vì "vật cùng tắc biến, vật cực tắc phản", khi sự việc bị đẩy đến cùng cực, ắt sẽ tạo ra những phản ứng trái ngược.
Ngược lại, khi có trách nhiệm phải đảm đương một công việc gì, ta cho phép mình "hòa vào làm một" với dòng chảy của công việc đó, và thực hiện nó với một tâm trí bình lặng, điềm tĩnh, và thông suốt. Lúc ấy, công việc tự nó sẽ được hoàn tất một cách nhẹ nhàng, trôi chảy, mà chẳng cần gắng gượng (effortlessly).
Phép ẩn dụ "hòa vào dòng chảy", sau cũng được nhà tâm lý Mihaliy Csikszentmihalyi lấy làm tên gọi cho học thuyết của ông. Khái niệm về "flow" được ông miêu tả như trạng thái "thăng hoa" khi tâm trí một người có sự tập trung tuyệt đối vào công việc, đến độ đồng nhất với nó và làm tiêu tan đi cảm nhận về một cái "tôi".
Triết gia Alan Watts từng có câu nói nổi tiếng, đúc rút từ nhiều năm nghiên cứu đạo học phương Đông trong sự nghiệp của ông:
"...và đây là bí mật thật sự của cuộc sống - hãy hoàn toàn trải nghiệm một cách trọn vẹn những gì mà bạn đang làm ở khoảnh khắc hiện tại, ở đây và ngay bây giờ. Và, thay vì gọi đó là công việc, hãy nhận ra rằng, đó là một cuộc dạo chơi”.
Nói tóm lại, khi ta buông lỏng sự kiểm soát và tắm mình trong dòng chảy của thực tại, mọi thứ sẽ diễn ra theo đúng những quy luật của tự nhiên, nhịp nhàng như một giai điệu...
Cosmic Writer
Comments